เส้นเลือดในสมองตีบเป็นภาวะที่เกิดขึ้นแบบฉับพลันและอาจส่งผลกระทบร้ายแรงต่อร่างกาย หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจทำให้เกิดภาวะอัมพฤกษ์ อัมพาต หรืออาจเป็นอันตรายถึงชีวิต หลายคนอาจยังไม่ทราบว่าภาวะนี้สามารถสังเกตอาการได้ตั้งแต่เนิ่นๆ และหากได้รับการช่วยเหลืออย่างรวดเร็ว ก็จะช่วยลดความรุนแรงของโรคได้อย่างมาก บทความนี้จะพาคุณมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับอาการเส้นเลือดในสมองตีบ วิธีสังเกตอาการ และแนวทางการรับมืออย่างถูกต้อง เพื่อช่วยให้คุณหรือคนรอบข้างปลอดภัยจากภาวะอันตรายนี้
เส้นเลือดในสมองตีบคืออะไร?
เส้นเลือดในสมองตีบ (Ischemic Stroke) เป็นภาวะที่เกิดจากการอุดตันของหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมอง ทำให้สมองขาดออกซิเจนและสารอาหาร ส่งผลให้เซลล์สมองบางส่วนเสียหายหรือหยุดทำงาน หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจทำให้เกิดภาวะอัมพาตถาวรหรือเป็นอันตรายถึงชีวิต
อาการของเส้นเลือดในสมองตีบ
อาการเส้นเลือดในสมองตีบมักเกิดขึ้นฉับพลัน สามารถสังเกตได้จากหลัก FAST ซึ่งเป็นแนวทางที่ช่วยให้จดจำสัญญาณเตือนได้ง่าย
- F (Face) – ใบหน้าเบี้ยว : มุมปากตก ยิ้มแล้วไม่เท่ากัน
- A (Arms) – แขนอ่อนแรง : ยกแขนสองข้างขึ้นแล้วข้างหนึ่งตกหรือไม่มีแรง
- S (Speech) – พูดไม่ชัด : พูดติดขัด พูดไม่เป็นคำ หรือฟังไม่รู้เรื่อง
- T (Time) – เวลาเป็นสิ่งสำคัญ : หากมีอาการเหล่านี้ ต้องรีบพาไปโรงพยาบาลทันที
นอกจากอาการเส้นเลือดในสมองตีบตามหลัก FAST แล้ว ยังมีอาการอื่นที่อาจพบร่วมด้วย เช่น
- เวียนศีรษะเฉียบพลัน สูญเสียการทรงตัว
- ตามัว เห็นภาพซ้อน หรือมองไม่เห็นข้างใดข้างหนึ่ง
- ชาหรืออ่อนแรงที่ใบหน้า แขน หรือขา โดยเฉพาะข้างใดข้างหนึ่งของร่างกาย
- ปวดศีรษะรุนแรงโดยไม่ทราบสาเหตุ
วิธีรับมือเมื่อพบอาการเส้นเลือดในสมองตีบ
หากพบว่าตนเองหรือคนรอบข้างมีอาการที่สงสัยว่าเป็นเส้นเลือดในสมองตีบ ต้องปฏิบัติดังนี้
- รีบโทรแจ้งฉุกเฉิน 1669 – ไม่ควรรอให้อาการดีขึ้นเอง เพราะทุกวินาทีมีผลต่อการรักษา
- ให้ผู้ป่วยนอนศีรษะสูง – เพื่อช่วยให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงสมองได้ดีขึ้น
- ห้ามให้ผู้ป่วยกินหรือดื่มน้ำ – อาจทำให้สำลักและเกิดภาวะแทรกซ้อน
- สังเกตอาการเพิ่มเติม – จดบันทึกเวลาที่เริ่มมีอาการเพื่อให้แพทย์วินิจฉัยได้แม่นยำ
- รีบไปโรงพยาบาลที่มีแผนกโรคหลอดเลือดสมอง – เพื่อให้ได้รับยาละลายลิ่มเลือดหรือการรักษาอื่นๆ อย่างทันท่วงที
ป้องกันเส้นเลือดในสมองตีบได้อย่างไร?
แม้เส้นเลือดในสมองตีบจะเกิดขึ้นฉับพลัน แต่สามารถลดความเสี่ยงได้โดยการดูแลสุขภาพ ดังนี้
- ควบคุมความดันโลหิต น้ำตาล และไขมันในเลือดให้อยู่ในระดับปกติ
- หลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูงและอาหารเค็ม
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ อย่างน้อยวันละ 30 นาที
- งดสูบบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- ตรวจสุขภาพประจำปี โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง
เส้นเลือดในสมองตีบเป็นโรคร้ายแรงที่ต้องได้รับการรักษาอย่างรวดเร็ว การสังเกตอาการเส้นเลือดในสมองตีบเบื้องต้นด้วยหลัก FAST จะช่วยให้สามารถช่วยเหลือผู้ป่วยได้ทันท่วงที นอกจากนี้ การดูแลสุขภาพให้ดีจะช่วยลดความเสี่ยงของโรคนี้ได้อีกด้วย หากพบอาการผิดปกติ อย่ารอช้า รีบไปพบแพทย์ทันทีเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
